Duaal leren: de oplossing om gemotiveerde medewerkers te vinden voor jouw bouwbedrijf?

Goede medewerkers zijn niet altijd makkelijk te vinden. Voor heel wat jobs in de bouw zijn er meer vacatures dan dat er werkkrachten zijn met een passend profiel. Als bouwondernemer wil je liefst iemand in dienst nemen met de juiste ervaring en motivatie. In sommige sectoren heerst zelfs een heuse ‘war for talent’. Bedrijfsleiders strijden er om talentvolle werknemers, want er zijn er onvoldoende.

Een job toekennen aan pas afgestudeerden blijft een risico. Zij hebben vaak weinig praktijkervaring en meestal ook geen referenties van vorige werkgevers. Je weet vaak niet waaraan je begint. Iemand nieuw opleiden is steeds een investering, zowel financieel als qua tijd.

Maar er is nog een optie… Via het deeltijds onderwijs kunnen jongeren al aan de slag gaan tijdens hun studies. Zo kunnen ze naast hun opleiding op school ook praktijkervaring opdoen, wat zeker interessant is voor de globale bouwsector.

De combinatie leren en werken heeft heel wat voordelen voor de leerlingen, zoals het ontwikkelen van heel wat concrete vaardigheden. Er zijn echter ook heel wat voordelen voor jou als bedrijf. Je ziet en ervaart wat voor vlees je in de kuip hebt en als je tevreden bent hou je er mogelijks een goede werkkracht aan over. Eén met de juiste opgedane ervaring en skills!

Onder de afbeelding krijg je een overzicht van meer voor- en nadelen voor jou als bouwondernemer.

Een leerjongen- of meisje in je bedrijf? Waarom wel of niet?

Het gaat niet vanzelf… Een jongere in je bedrijf halen en opleiden vraagt energie van jou en je eventuele medewerkers. Je steekt er heel wat tijd in en je weet op voorhand niet wat de sterktes en zwaktes zijn van de leerling. Het vraagt een zeker engagement.

Elke nieuwe medewerker heeft immers tijd nodig om je bedrijf te leren kennen, jouw manier van werken, jouw bedrijfscultuur. Hij rendeert meestal ook niet direct voor de volle honderd procent.

Zeker voor bedrijven waar heel specifieke vaardigheden vereist zijn kan het interessant zijn jongeren op te leiden in het bedrijf. Dat bevestigt ook Michael Meulemans, zaakvoerder van Miller Heating, gespecialiseerd in schouwrenovatie en verwarming:  

MICHAEL: “Ikzelf ben destijds bij m’n vader beginnen werken met een ‘leercontract’. Onze beste medewerkers die we op vandaag in dienst hebben, zijn ook zo bij ons binnengekomen. Het zijn gemotiveerde gasten die willen werken. Je investeert tijd, maar het is  voor hen de beste leerschool en voor ons een heel goede manier om te rekruteren. Iemand die afgestudeerd is vast in dienst nemen is vaak niet interessant, want zo iemand kost al veel maar kan daarom nog niet altijd veel."

“Wat wij doen binnen ons bedrijf is redelijk uniek en daarvoor zijn specifieke vaardigheden nodig. Bij ons moeten ze verwarmingsinstallateur zijn, maar ook veel kennen van gas... Ervaring krijg je al doende. Jongeren die werken terwijl ze nog studeren zijn bij ons altijd al een succesverhaal geweest. Vorig jaar heb ik naar allerlei instanties gebeld met de vraag: hebben jullie stagiairs of zoeken jullie een plaats voor jongeren in opleiding? Laat ze maar komen!”

Dat het niet altijd perfect loopt weet Filip Maertens, van schildersbedrijf Maertens Decor:

FILIP: “Ik heb een paar keer zo’n jonge gast in mijn bedrijf gehad en voor mij waren dat eerder negatieve ervaringen. Die jongeren in kwestie misten motivatie en maturiteit.”

Onder andere bij het Centrum Leren en Werken (CLW) in Kortrijk begeleiden ze jongeren die binnen het systeem van 'leren en werken' of binnen het kader van 'duaal leren' aan de slag zijn in bouwbedrijven. Volgens didactisch coördinator, Ann Melis, is het cruciaal dat de 3 betrokkenen op voorhand goede afspraken maken:

ANN MELIS: “De leerling, het bedrijf en de trajectbegeleider van de school kunnen best, voor er een contract getekend wordt, samen rond te tafel zitten en open communiceren over wat er van wie verwacht wordt. Zo zal al snel duidelijk worden of het klikt en dit vergroot de kans op succes."

"Je kan hier als bedrijf heel open zeggen wat je verwachtingen zijn. Zo is het bijvoorbeeld een feit dat in de bouw de werkdag vaak al heel vroeg begint. Vraag dus zeker  op voorhand aan de leerling of het mogelijk is dat hij bijvoorbeeld om 6u aanwezig kan zijn! Jongeren moeten namelijk vaak een beroep doen op het openbaar vervoer. Check dus zeker of hij überhaupt in de mogelijkheid is om er te geraken."

“Het deeltijds onderwijs, de combinatie van leren en werken, bestaat al lang en is een succes. We hebben leerlingen uit alle lagen van de bevolking. Leerlingen kiezen nu echt gericht voor de combinatie van leren en werken. Dit motiveert hen om hun diploma te behalen. Vroeger haakten heel wat leerlingen af op de leeftijd van 18 jaar, diploma of niet. Het feit dat meer dan de helft van onze leerlingen op vandaag meerderjarig is bewijst dat werken hen motiveert om hun school af te maken. Ze willen echt wel graag werken. "

"Laat ons niet vergeten dat we vroeger veel leerlingen hadden die vanuit het watervalsysteem bij ons terecht kwamen. Ze 'zakten’ van studierichting. Begonnen in het ASO, gingen naar TSO en uiteindelijk naar BSO. Ze bleven enkel in het onderwijs tot ze niet meer leerplichtig waren. Dit is nu wel anders."

“Mocht er echt geen klik zijn tussen de jongere en het bedrijf kan het contract worden stopgezet. We gaan dan op zoek naar een nieuwe werkgever waar de leerling zijn opleiding kan voltooien. Dit is echter slechts uitzonderlijk nodig. We zien regelmatig dat onze jongeren na hun opleiding voltijds worden aangeworven.”

Het werd hierboven al even vermeld. Sinds kort is er ook sprake van ‘Duaal leren’, een nieuwe vorm voor de combinatie leren en werken.

Wat is duaal leren en waarom is het de toekomst?

Duaal leren is mogelijk sinds september 2019. Deze combinatie van naar school gaan en werken kan op vandaag vanaf 15 jaar, onder de voorwaarde dat de leerling de 2e graad van het secundair onderwijs heeft afgerond.

Bij het klassieke systeem van 'leren en werken' is enkel de leeftijd van belang en niet de behaalde graad.

ANN MELIS: “Bij 'duaal leren' wordt de nadruk gelegd op leren op school èn leren op de werkvloer. De praktijk toont immers aan dat de leerling meer kennis opdoet in het bedrijf dan op school."

"Op dit ogenblik kunnen wij enkel experimenteren met leerlingen van de derde graad. Van zodra de opleidingstrajecten voor de 2de graad uitgeschreven zijn,  zullen ook deze leerlingen kunnen aansluiten.”

Voor bouwbedrijven die jongeren in hun bedrijf willen opleiden met 'duaal leren' verandert er dus in de praktijk niet zo veel ten opzichte van het al bestaande systeem van 'leren en werken'. Vooral op administratief vlak zijn er een aantal verschillen.

• Wat een jongere concreet zal leren op de werkvloer naast hetgeen hij op school leert, moet bij duaal leren meer in detail omschreven worden. Dit gebeurt steeds in overleg.
• Het diploma dat de jongere via duaal leren zal behalen is gelijkwaardig aan het diploma van voltijds secundair onderwijs.
• Een erkenning van je bedrijf als erkende ‘leerwerkplek’ blijft vereist. In je firma mogen ook niet meer jongeren in opleiding zijn dan er vaste werknemers zijn. Wanneer er geen vaste werknemers zijn mag er maximaal 1 jongere tegelijkertijd opgeleid worden.

Op dit moment gaat het bij duaal leren meestal om leerlingen uit secundaire beroepsopleidingen in de 3e graad. Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits heeft echter gezegd dat ze duaal leren binnenkort ook in het volwassenenonderwijs en hoger onderwijs wil invoeren.

Het is nog onduidelijk of duaal leren het bestaande systeem van leren en werken volledig zal vervangen, en in de toekomst dus de enige mogelijkheid zal zijn om jongeren aan het werk te stellen tijdens hun opleiding. 

Wat is de kostprijs?

Er zijn verschillende soorten overeenkomsten mogelijk, deze worden per opleiding door de sector vastgelegd:

• een stageovereenkomst waarbij de leerling minder dan 20 uur per week werkt. Deze leerlingen worden geen leervergoeding uitbetaald.
• een overeenkomst waarbij de leerling meer dan 20 uur per week meewerkt. Zij ontvangen wel een leervergoeding of loon tussen de 450 en 550 euro per maand. Het exacte bedrag is afhankelijk van de competenties, vooropleiding en ervaring die de jongere heeft.

Heb je zelf interesse?

Als je als onderneming geïnteresseerd bent om een leerling op te leiden tot een bepaald bouwberoep moet je erkend worden als ‘leerwerkplek’. Sectorfonds Constructiv begeleidt jou als bouwondernemer. Raadpleeg hun brochure voor meer info.

Meer weten over personeelsadministratie?

Ontdek hier de meest gebruikte bouwsoftware in Vlaanderen en hoe veel eenvoudiger je personeelsadministratie kan worden.